Tâm lý thị trường chứng khoán là gì?
Tâm lý thị trường hiểu một cách đơn giản là cảm xúc hiện tại của nhà đầu tư đối với một tài sản cụ thể trên thị trường tài chính nói chung. Tâm lý thị trường nói chung thể hiện được tỷ lệ người mua – bán ở thời điểm hiện tại. Mỗi nhà đầu tư lại có những ý kiến và cách giải thích riêng về chuyển động của thị trường. Tuy nhiên, tâm lý chứng khoán không dễ đoán bởi mỗi nhà đầu tư lại có những quan điểm riêng. Đây là một công cụ phụ trợ cho phép bạn đánh giá được những xu hướng và dự đoán các tiềm năng.
Những tâm lý phổ biến của nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán
Tâm lý đám đông – những hành động và quyết định theo đám đông
Hành động theo đám đông được xem là trạng thái tâm lý thể hiện sự tương đồng trong tư duy, suy nghĩ của một nhóm các nhà đầu tư. Chính những sự tương đồng trong tư duy này dẫn đến những hành động và quyết định hướng theo số đông. Hiệu ứng đám đông này tác động không nhỏ đến dòng suy nghĩ của nhà đầu tư, theo đó họ có thể đưa ra những quyết định có phần cảm tính theo đa số mọi người.
Trong thị trường chứng khoán, việc một đám đông cùng mua vào một cổ phiếu sẽ làm cho giá cổ phiếu cao hơn mức giá thực. Do đó sẽ gây ra những ảnh hưởng đến cung cầu thị trường. Trái lại, khi nhiều nhà đầu tư lo sợ giá cổ phiếu giảm nhất định sẽ cùng nhau bán tháo để cắt lỗ.
Tâm lý bầy đàn luôn tồn tại trong thị trường đầu tư do nhiều nhà đầu tư còn thiếu kinh nghiệm, chưa có nhiều kiến thức về thị trường và không nắm bắt đầy đủ thông tin….Nhà đầu tư cần chuẩn bị kiến thức đầy đủ, cập nhật tin tức cũng như bồi dưỡng chuyên sâu để tránh bị đám đông ảnh hưởng.
Tâm lý sợ thua lỗ – trạng thái tâm lý chứng khoán lo sợ rằng mình sẽ mắc sai lầm
Đây vốn là trạng thái tâm lý phổ biến đối với hầu hết nhà đầu tư. Bởi tâm lý sợ thua lỗ sẽ thường xuyên xảy đến khi Nhà đầu tư đối mặt với những tình huống không đoán trước. Nhưng trường hợp rủi ro phổ biến nhất chính là vì giữ lại những mã chứng khoán đang giảm giá và luôn “hy vọng” rằng nó sẽ tăng trở lại. Việc đứng chông chênh giữa giữ cổ phiếu hoặc không sẽ đẩy nhà đầu tư ở trạng thái tâm lý lo sợ rằng mình sẽ mắc sai lầm.
Vậy vì sao nhà đầu tư thường có tâm lý sợ thua lỗ? Trong đầu tư chứng khoán, yếu tố tâm lý sợ thua lỗ này xuất phát từ việc thiếu tự tin vào bản thân. Đặc biệt là chưa trang bị đầy đủ kiến thức và kinh nghiệm thực tế trong đầu tư chứng khoán. Nếu cứ để trạng thái tâm lý sợ thua lỗ, nhà đầu tư sẽ trở nên lưỡng lự và bỏ qua những thời điểm để có lợi nhuận tốt.
Những yếu tố tâm lý vốn luôn tác động mạnh đến những quyết định đầu tư của mỗi cá nhân. Mỗi nhà đầu tư có lượng kiến thức, sự am hiểu cũng như phong cách riêng trong đầu tư. Do đó, nếu muốn thành công trên thị trường chứng khoán, bạn cần hạn chế tối đa các yếu tố tâm lý ảnh hưởng tới quá trình ra quyết định đầu tư.
Tâm lý lạc quan quá mức – niềm tin vượt xa những khả năng thực tế
Trái với tâm lý lo sợ rủi ro, không ít nhà đầu tư lại có những tâm lý lạc quan quá mức. Điều này có thể lý giải là xuất phát từ sự tự tin thái quá với các quyết định đầu tư của mình. Một cách cụ thể, những nhà đầu tư này có niềm tin “mãnh liệt” trong tương lai rằng các quyết định sẽ tốt hơn trong thực tế đang diễn ra. Tâm lý đầu tư này sẽ giúp kích thíchkhả năng đầu tư trên thị trường chứng khoán. Tuy nhiên, tâm lý lạc quan quá mức này cũng có thể gây ra tác động tiêu cực. Nhất là khi Nhà đầu tư chấp nhận rủi ro và không biết điểm dừng dù đang thua lỗ.
Tâm lý tự tin hơn người – không lường trước những bất ngờ của thị trường
Tương tự với tâm lý lạc quan là tâm lý tự tin hơn người vốn luôn tồn tại ở không ít nhà đầu tư giàu kinh nghiệm. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến suy nghĩ, mục tiêu và hành vi đầu tư của các nhà đầu tư. Khi có tâm lý này, nhiều nhà đầu tư luôn tin rằng mình có kiến thức đặc biệt hơn người, lựa chọn cổ phiếu cũng như hiểu rõ thị trường.
Tự tin thái quá là tâm lý chứng khoán phổ biến trong các nhà đầu tư. Mặc dù có những lợi ích nhất định như tính quyết đoán, nắm bắt cơ hội thị trường. Thế nhưng, những nhà đầu tư quá tự tin cũng có thể nhận được tỷ suất sinh lời thấp hơn thị trường. Nhất là khi thị trường chứng khoán luôn ẩn chứa rất nhiều điều bất ngờ khó lường. Do đó, ngoài việc liên tục cập nhật thông tin, kiến thức cũng như những nhận định thị trường, nhà đầu tư nên tham khảo thêm ý kiến của các chuyên gia hay nhà đầu tư khác. Từ đó có các góc nhìn đa chiều hơn về thị trường, đồng thời gia tăng tỷ suất sinh lợi cao hơn.
Làm sao để giữ vững tâm lý khi đầu tư?
Để có chiến lược đầu tư đúng đắn và giữ vững tâm lý chứng khoán trước thị trường, nhà đầu tư cần đề ra những tiêu chí cho riêng mình. Các chuyên gia Gia Cát Lợi chia sẻ cùng bạn những phương pháp dành riêng cho nhà đầu tư để giữ vững tâm lý chứng khoán. Qua đó có bước tiến đầu tư hiệu quả và an toàn hơn.
Có chiến lược chỉnh nhu
Trong bất cứ lĩnh vực nào thì hoạch định chiến lược luôn là yêu cầu cực kỳ quan trọng để có những định hướng và hành động đúng đắn. Để tránh bị tác động bởi các yếu tố khách quan của thị trường, bạn cần có kế hoạch đầu tư rõ ràng, rành mạch cho từng mã cố phiếu. Cũng như chú ý xem xét tỷ trọng của các cổ phiếu, “không bỏ tất cả trứng vào một rổ” – không dồn tất cả “vốn liếng” vào chỉ 1 hay 2 mã cổ phiếu. Ví dụ cụ thể: không nên mua quá 40% cho 1 mã cổ phiếu, đồng thời cần mua thành nhiều giai đoạn. Khi đã có kế hoạch, chiến lược đầu
Luôn trang bị và cập nhật kiến thức
Không chỉ riêng trong đầu tư chứng khoán, mà bất cứ lĩnh vực đầu tư nào cũng cần kiến thức và sự tập trung. Nhất là khi thị trường luôn biến động và đòi hỏi nhiều nguồn thông tin. Mặc dù sự phát triển của công nghệ sẽ giúp nhà đầu tư dễ dàng nắm bắt thông tin tổng hợp hơn về doanh nghiệp. Cũng như những tin tức về ngành, lĩnh vực hay kinh tế nói chung một cách nhanh chóng. Thế nhưng không phải mọi thông tin mà bạn nhìn thấy đều có thể giúp bạn đưa ra quyết định đầu tư đúng đắn. Việc chọn lọc những nguồn tin thực sự cần thiết sẽ giúp nhà đầu tư giảm bớt rủi ro khi giao dịch chứng khoán. Ví dụ cụ thể: khi nhà đầu tư nắm giữ cổ phiếu trung hoặc dài hạn sẽ không cần quá quan tâm đến biến động của thị trường trong khoảng thời gian ngắn.
Đa dạng hóa danh mục đầu tư, điều chỉnh tâm lý cá nhân
Đa dạng hóa danh mục đầu tư là một phương pháp hữu hiệu để điều chỉnh tâm lý của bạn khi đầu tư nói chung, không chỉ trong thị trường chứng khoán. Vì đầu tư là một quá trình dài, cần nhiều kiến thức đa lĩnh vực nên một khi có đủ nguồn vốn và cái nhìn tổng quát về thị trường, thì đa dạng hóa danh mục đầu tư là rất cần thiết. Bên cạnh thị trường chứng khoán, kênh đầu tư hàng hóa cũng đang được xem là một trong những kênh đầu tư cực kỳ tiềm năng. Với những ưu điểm vượt trội về tính an toàn, minh bạch, lợi nhuận, tính linh hoạt cao, không mất phí qua đêm, thanh khoản cao,…
Như vậy, việc đa dạng mục danh mục hóa đầu tư được xem là tiêu chí tiên quyết trong việc điều chỉnh tâm lý giao dịch khi trên thị trường nói chung và thị trường chứng khoán nói riêng. Với việc có nhiều kênh đầu tư, bạn sẽ rèn luyện được tư duy và cảm xúc, làm chủ được tâm lý khi phải luôn thôi thúc bản thân cẩn trọng nhưng đồng thời kiên quyết trong từng hành động giao dịch của mình.
Nguồn: https://dautuhanghoa.vn/tam-ly-chung-khoan-cua-nha-dau-tu-tren-thi-truong/